Hiện nay, tình hình an ninh quốc tế đang có những diễn biến sâu sắc và phức tạp, cuộc xung đột giữa Nga và U-crai-na thu hút sự chú ý trên toàn cầu, hòa bình và phát triển trở thành tiêu điểm quan tâm của người dân toàn thế giới. Tại Hội nghị thường niên Diễn đàn châu Á Bác Ngao 2022, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đề xuất sáng kiến an ninh toàn cầu, kêu gọi thế giới giữ quan điểm an ninh chung, tổng hợp, hợp tác, bền vững, loại bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh và chính trị nhóm, cùng kiến tạo khuôn khổ an ninh cân bằng, hiệu quả, bền vững, đóng góp phương án Trung Quốc vào việc bảo vệ ổn định toàn cầu và khu vực.
Thể theo quan điểm an ninh mới, loại bỏ tư duy Chiến tranh Lạnh
Hoà bình và phát triển vẫn là chủ đề của thời đại, nhưng sự không ổn định và không chắc chắn đang ngày càng nổi lên. Châu Á là một trong những khu vực năng động và có tiềm năng phát triển nhất, đồng thời, cũng đứng trước thách thức chung như thiếu sự tin cậy lẫn nhau về chính trị, kinh tế phát triển không cân bằng, các vấn đề an ninh và quản trị nổi cộm v.v., đạt được hòa bình lâu dài và phồn thịnh chung vẫn còn cả chặng đường dài phía trước. Tại Hội nghị Thượng đỉnh về phối hợp hành động và các biện pháp xây dựng lòng tin ở châu Á (CICA) năm 2014, Chủ tịch Tập Cận Bình lần đầu tiên đề xướng thiết lập quan điểm mới về an ninh chung, tổng hợp, hợp tác, bền vững; đề xướng tìm tòi an ninh và con đường phát triển phù hợp đặc điểm châu Á và lợi ích chung của các nước, đi trên con đường an ninh châu Á cùng xây dựng, cùng hưởng, cùng thắng. Dưới sự dẫn hướng của quan điểm an ninh mới, Trung Quốc đưa ra các giải pháp chính trị cho nỗ lực dàn xếp các vấn đề nóng như Áp-ga-ni-xtan, Bán đảo Triền Tiên v.v. phát huy vai trò mang tính xây dựng.
Trái với quan điểm an ninh mới là quan điểm an ninh cũ đại diện tư duy Chiến tranh Lạnh và đối đầu nhóm. Chính vì trong hơn 20 năm qua, NATO không ngừng mở rộng cái gọi là phòng tuyến “an ninh tập thể” sang phía Đông, cuối cùng dẫn đến xung đột Nga – U-crai-na, gây nên cuộc khủng hoảng tại U-crai-na. Nhìn lại châu Á, những năm qua, chính sách Mỹ thay đổi nhiều lần, từ “xoay trục sang châu Á” đến “tái cân bằng châu Á”, rồi đến “chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương”, những năm qua, lại liên tục đưa ra các cơ chế như “nhóm Bộ Tứ”, Liên minh 3 nước AUKUS, liên minh quân sự song phương v.v., bản chất là đặt “hàng rào”, “cộng đồng nhỏ”, “nhóm nhỏ”, hòng gây đối đầu, kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc. Diễn biến tình hình quốc tế đã nhiều lần chứng minh, hòa bình tuyệt đối không phải việc đương nhiên và dễ có được, mà cần phải kiên quyết bảo vệ. An ninh khu vực không thể đạt được bằng cách tăng cường đồng minh quân sự, con đường cũ đối đầu nhóm không phù hợp với trào lưu phát triển của lịch sử và nguyện vọng của người dân trong khu vực, không thể mang lại hòa bình và ổn định.
Thúc đẩy an ninh thông qua phát triển, giải quyết tranh chấp qua đối thoại
Cây cổ thụ hòa bình không thể mọc trên mảnh đất cằn cỗi, thành quả rực rỡ của sự phát triển không thể có được từ chiến tranh liên miên. Hiện nay, các nước châu Á cần tiếp tục tập trung phòng chống dịch và phục hồi kinh tế, thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển toàn diện, tích cực cải thiện dân sinh, thu hẹp khoảng cách giàu nghèo, tiếp tục củng cố nền tảng an ninh. Những năm qua, Trung Quốc kiên trì đi theo con đường phát triển hòa bình, duy trì xu thế phục hồi kinh tế toàn cầu, không ngừng tiếp thêm động lực mạnh mẽ cho quan lý kinh tế toàn cầu và toàn cầu hóa kinh tế, đóng góp quan trọng vào việc bảo vệ hòa bình, ổn định, phát triển và phồn thịnh châu Á.
“Sức mạnh không nằm ở vũ khí, mà là ở sự đoàn kết”. Đối thoại hợp tác là con đường tất yếu hướng tới an ninh. Lịch sử và thực tế gợi mở với thế giới rằng: ngưng tụ nhận thức chung thông qua đối thoại và hiệp thương, xử lý bất đồng trên tinh thần hiểu biết và nhượng bộ lẫn nhau, thúc đẩy phát triển chung với tinh thần hợp tác cùng thắng, giải quyết vấn đề thực tế với tầm nhìn hướng tới tương lai, là con đường hiệu quả và bảo đảm vững chắc để các nước chung sống hòa bình, giải quyết mâu thuẫn và bất đồng, đạt được hòa bình và ổn định trong khu vực. Chủ tịch Tập Cận Bình chỉ rõ, các nước châu Á phải tăng cường tin cậy lẫn nhau về chiến lược, giảm sự nghi ngờ lẫn nhau, tìm kiếm điểm chung, gác lại bất đồng, chung sống hòa bình thông qua đối thoại trao đổi thẳng thắn và sâu sắc. Xét cho cùng, công việc châu Á phải giải quyết dựa vào người dân châu Á, bào vệ an ninh châu Á cần dựa vào người dân châu Á, người dân châu Á có năng lực, có trí tuệ đạt được hòa bình và ổn định thông qua tăng cường hợp tác.
Tiếp tục thúc đẩy nhất thể hóa khu vực, xây dựng khuôn khổ an ninh bền vững
Mặc dù phải đối mặt rủi ro và thách thức gia tăng, nhưng châu Á ngày nay vẫn là khu vực năng động và có tiềm năng phát triển nhất thế giới, hòa bình, phát triển, hợp tác, cùng thắng luôn là xu hướng chủ đạo trong tình hình khu vực, vị thế châu Á trong toàn cục chiến lược thế giới tiếp tục tăng cao, phát huy vai trò ngày càng quan trọng trong tiến trình đa cực hóa thế giới, dân chủ hóa quan hệ quốc tế. Cục diện tốt đẹp của châu Á không dễ có được, đáng để quý trọng gấp bội.
Trung Quốc luôn đặt quan hệ láng giềng vào vị trí hàng đầu trong toàn cục ngoại giao, coi thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển quan hệ với các nước láng giềng là trách nhiệm của mình. Các nước châu Á nên tích cực vun đắp ý thức hợp tác để ứng phó thách thức an ninh, không ngừng mở rộng lĩnh vực hợp tác, đổi mới phương thức hợp tác, mưu cầu hòa bình thông qua hợp tác, thúc đẩy an ninh thông qua hợp tác. Phải thúc đẩy phát triển chung và tiến trình nhất thể hóa khu vực, phối hợp thúc đẩy quản lý an ninh khu vực, cùng gánh vác và ứng phó các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống, thúc đẩy an ninh bền vững qua phát triển bền vững.
Châu Á ngày nay, hòa bình và ổn định là xu thế chung, phát triển và phồn thịnh là nguyện vọng của mọi người. Chủ tịch Tập Cận Bình với tầm nhìn xa trông rộng nêu ra sáng kiến an ninh toàn cầu, nói lên tiếng nói chung của người dân các nước. Vì an ninh rộng khắp và phồn thịnh lâu dài của châu Á, Trung Quốc sẽ cùng các nước thúc đẩy hợp tác khu vực không ngừng bước lên tầm cao mới, đạt được bước phát triển mới, cùng xây dựng quê nhà hòa bình, yên bình, phồn thịnh, tươi đẹp, hữu nghị.